Uwarunkowania oddechowe w przebiegu chorób neurologicznych u osób dorosłych
DOI:
https://doi.org/10.24917/20837283.9.8Słowa kluczowe:
tracheotomia, intubacja, oddychanie wspomagane, dyzartriaAbstrakt
W artykule omówiono zagadnienia związane z zaburzeniami oddychania występującymi w przebiegu wybranych chorób neurologicznych. We wstępie przedstawiono podstawowe informacje dotyczące budowy i czynności układu oddechowego. Następnie zaprezentowano metody leczenia niesamodzielności i niewydolności oddechowej (intubacja, tracheotomia, mechaniczna wentylacja), a także omówiono proces adaptacji do oddychania drogą fizjologiczną. W dalszej części zaprezentowano wyniki badań własnych dotyczących zaburzeń oddechowych w grupie 135 osób z obwodowym i ośrodkowym uszkodzeniem układu nerwowego, wśród której wyróżniono 10 kategorii, takich jak pacjenci: po udarze w lewej półkuli mózgu, po udarze w prawej półkuli mózgu, po udarze w obrębie pnia mózgu, po wypadkach z obrażeniami wielonarządowymi, z urazami czaszkowo ‑mózgowymi, z uszkodzeniem rdzenia kręgowego, po przebytej chorobie wywołanej wirusem SARS ‑CoV-2, z miopatią, po nagłym zatrzymaniu krążenia, z chorobami neurodegeneracyjnymi, po resekcji guza mózgu oraz usunięciu tętniaka.
Bibliografia
Gach, M. i Duda, K. (2002). Rola białek czynnika powierzchniowego w patogenezie ostrej niewydolności oddechowej. Anestezjologia Intensywna Terapia, 4, 281–284. https://www.czytelniamedyczna.pl/92,rola-bialek-czynnika-powierzchniowego-w-patogenezie‑zespolu‑ostrej‑niewydolnosci.html
Google Scholar
Hamerlińska, A. i Wójcik‑Topór, P. (2023). Respiratoterapia w praktyce logopedycznej. W: P. Wójcik‑Topór, M. Krajewska i M. Michalik (red.), Diagnoza i terapia logopedyczna pacjentów w stanie ciężkim (s. 192–204). Gdańsk: Harmonia.
Google Scholar
Konturek, S. J., Gutowski, P. i Dembiński, A. (2010). Oddychanie, fizjologia nerek, Równowaga kwasowo‑zasadowa, płyny ustrojowe. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar
Kowalska, S. (2023). Opieka nad pacjentem neurologicznym z rurką tracheostomijną i dysfagią. W: P. Wójcik ‑Topór, M. Krajewska i M. Michalik (red.), Diagnoza i terapia logopedyczna pacjentów w stanie ciężkim (s. 160–191). Gdańsk: Harmonia.
Google Scholar
Kuchnicka, K. (2016). Uszkodzenie płuc związane z wentylacją mechaniczną. W: D. Maciejewski i K. Wojnar‑Gruszka (red.), Wentylacja mechaniczna – teoria i praktyka (s. 202–209). Bielsko‑Biała: alfa-medica press.
Google Scholar
Kuczkowski, J. (2020). Anatomia i fizjologia obwodowego i ośrodkowego narządu mowy. Patofizjologia narządu mowy. W: S. Milewski, J. Kuczkowski i K. Kaczorowska‑Bray (red.), Biomedyczne podstawy logopedii (s.104–140). Gdańsk: Harmonia.
Google Scholar
Maciejewski, D. (2020). Teoria i praktyka mechanicznej wentylacji płuc w dobie COVID-19. Warszawa: PZWL.
Google Scholar
Motyka, M., Motyka, H. i Wojnar ‑Gruszka, K. (2016). Komunikowanie się z chorym mechanicznie wentylowanym. W: D. Maciejewski i K. Wojnar‑Gruszka (red.), Wentylacja mechaniczna – teoria i praktyka (s. 625–637). Bielsko‑Biała: alfa-medica press.
Google Scholar
Narkiewicz, O. i Moryś, J. (2014). Neuroanatomia czynnościowa i kliniczna. Warszawa: PZWL.
Google Scholar
Owczuk, R. (red). (2023). Anestezjologia i intensywna terapia. Warszawa: PZWL.
Google Scholar
Owens, W. (2022). Wentylacja mechaniczna. Wrocław: Edra.
Google Scholar
Prusiński, A. (2015). Neurologia praktyczna. Warszawa: PZWL.
Google Scholar
Pruszewicz, A. (red.). (1992). Foniatria kliniczna. Warszawa: PZWL.
Google Scholar
Pruszewicz, A. i Obrębowski, A. (red.). (2019). Zarys foniatrii klinicznej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego.
Google Scholar
Sambor, B. (2017). Anatomia i fizjologia układu o‑f‑a podstawą planowania skutecznej terapii głosu. W: D. Pluta‑Wojciechowska i B. Sambor (red.), Współczesne tendencje w diagnozie i terapii logopedycznej (s. 339–360). Gdańsk: Harmonia.
Google Scholar
Seczyńska, B. (2016). Rola pielęgniarki w procesie odzwyczajania chorego od respiratora. W: D. Maciejewski i K. Wojnar‑Gruszka (red.), Wentylacja mechaniczna – teoria i praktyka (s. 367–373). Bielsko‑Biała: alfa-medica press.
Google Scholar
Szkolny, B. i Maciejewski D. (2016). Planowane zakończenie wentylacji mechanicznej. W: D. Maciejewski i K. Wojnar‑Gruszka (red.), Wentylacja mechaniczna – teoria i praktyka (s. 351–367). Bielsko‑Biała: alfa–medica press.
Google Scholar
Szkulmowski, Z. (2016). Monitorowanie wentylacji mechanicznej. W: D. Maciejewski i K. Wojnar ‑Gruszka (red.), Wentylacja mechaniczna – teoria i praktyka (s. 117–153). Bielsko‑Biała: alfa–medica press.
Google Scholar
Walocha, J. (red.). (2013). Anatomia prawidłowa człowieka. Klatka piersiowa. Podręcznik dla studentów i lekarzy. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar
Walocha, J. (red.). (2013). Anatomia prawidłowa człowieka. Ośrodkowy układ nerwowy. Podręcznik dla studentów i lekarzy. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar
Walocha, J. (red.). (2013). Anatomia prawidłowa człowieka. Szyja i głowa. Podręcznik dla studentów i lekarzy. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar
Zielińska, M. (2016). Surfaktant – jego znaczenie i zastosowanie w leczeniu. W: D. Maciejewski i K. Wojnar ‑Gruszka (red.), Wentylacja mechaniczna – teoria i praktyka (s. 298–308). Bielsko‑Biała: alfa-medica press.
Google Scholar
Ziętkiewicz, M. (2016). Ogólnoustrojowe powikłania wentylacji mechanicznej. W: D. Maciejewski i K. Wojnar ‑Gruszka (red.), Wentylacja mechaniczna – teoria i praktyka (s. 211–218). Bielsko‑Biała: alfa-medica press.
Google Scholar
